De adoptie van een Joods kind onder de oorlog 40-45.

Beste luisteraar/lezer, Weert 05-12-2023

Laat mij je meenemen naar een tijd lang geleden, een tijd doordrenkt van oorlog en menselijke moed. In de jaren 1940-1945, tijdens de Tweede Wereldoorlog, speelden zich in Veghel bijzondere gebeurtenissen af dat het leven van twee families voorgoed zal veranderen.

In die dagen, toen de oorlog nog in alle hevigheid woedde, leefden de schoonouders van mij, de Heer en Mevrouw Braat van der Westen, in Veghel. Ze hadden een Café/Restaurant waar ze samen met hun gasten genoten van het leven, ondanks de dreiging van oorlog die overal voelbaar was en de NSB die hen kon verraden woonde om de hoek. Na vijftien jaar kinderloosheid, kregen ze de kans om een Joods kind van slechts vier dagen oud een veilig onderkomen te bieden. Een kind dat Leontine Ellen de Vries zou heten.

De oorlog raasde om hen heen, maar ze waren zich niet volledig bewust van de gevaren die hen omringden. Het ondergrondse verzet vroeg hen om dit kostbare leven te beschermen, en zonder aarzelen stemden ze toe. Wat volgde was een periode van elf maanden waarin Leontine, het Joodse kind, deel uitmaakte van hun gezin. Een gezin dat, ondanks de donkere wolken van oorlog, een lichtpuntje vond in de zorg voor dit kleine leven.

Echter, na deze 11 maanden van liefdevolle zorg sloeg het noodlot toe. Leontine werd herenigd met haar biologische moeder in Amsterdam, maar dit verdriet om Leontine te moeten missen werd extra overschaduwd door het verdriet van de ziekte van mijn schoonmoeder, de moeder van mijn vrouw. Mijn schoonmoeder kreeg borstkanker en enkele maanden na het vertrek van Leontine, het pleegkind, overleed zij. Mijn schoonvader en zijn inmiddels eigen dochtertje Tonny van 4 jaar gingen hun weg, maar de herinneringen en brieven bleven achter.

Veel jaren later, na mijn huwelijk in 1967 met Tonny, de dochter van de pleegouders van Leontine, begon ik met de zoektocht naar Leontine en haar nakomelingen. Na vele jaren van speurwerk werden de kinderen van Leontine gevonden, nu volwassenen met hun eigen leven. Leontine de moeder van de 2 kinderen was inmiddels al overleden aan longkanker gelijk ook Willy de Vries en moeder van Leontine.

Echter, de ontmoeting in 2018 bij ons thuis in Weert verliep anders dan door ons gehoopt. De kinderen, nu in de vijftig, toonden toen en daarna weinig interesse in de erfenis van hun voorouders. Geen dankbaarheid later voor de geschonken brieven en foto’s. Een teleurstelling voor mijn vrouw en mij, wij hadden gehoopt op een band te smeden die gebaseerd is op gedeelde geschiedenis en menselijkheid.

Nu, zoveel jaren en maanden later na deze ontmoeting in 2018, hebben mijn vrouw en ik niets meer vernomen van de kinderen van Leontine tot nu op een moment in december 2023 en om precies te zijn op 06 dec om ongeveer 5 min voor 12:00 uur.

Judith de dochter van Leontine belde mij op en vertelde geëmotioneerd haar verhaal dat zij flink in de problemen had gezeten en verontschuldigde zich voor haar nalatigheid omdat wij niets meer van haar en haar broer hadden gehoord. Zij vertelde ook dat zij door het Yadvashem in Israël was benaderd en had gehoord van ons verzoek bij het Yadvashem en om deze redenen had zij weer het initiatief kunnen nemen om ons op te bellen. Zij had ook het verzoek gekregen van het Yadvashem in Israël om over de adoptieouders van haar moeder te vertellen en of zij naar aanleiding van het hele onderduikverhaal kon oordelen voor de familie Braat in Veghel.

Ik begrijp dus dat ook de kinderen van Leontine zijn gevraagd een oordeel te geven naar datgene wat zij weten. Ook zij kunnen een bijdragen leveren om onze ouders voor te dragen voor een eervolle waardering voor de heldendaad voor het opvangen tijdens de oorlog 40-45 van de baby Leontine Ellen de Vries, hun moeder. Ook Willy de Vries de moeder weer van Leontine en ook de oma van Leontine werden later bij dit verhaal betrokken en ook zij logeerde vaker na de oorlog bij de familie Braat in Veghel en werden daar goed verzorgt in dat laatste jaar van en na de oorlog. Maar er kwam een ongrijpbare storing in de relatie en ook net zo plotseling als dat de baby Leontine gekomen was in de oorlog, was moeder Willy de Vries met Leontine vertrokken uit Veghel en lieten bedroefde pleegouders achter in Veghel.

De waardevolle en originele brieven en foto’s, die zoveel betekenden voor ons, leken verloren te zijn gegaan. De zoektocht naar medeleven en begrip toen leek tevergeefs te zijn geweest. Na enige tijd na 2018 heb ik gedacht om dit verzoek van eer dus voor te leggen bij het Yadvashem in Israël en heb daarvoor het hele archief van Leontine Ellen de Vries opgestuurd per e-mail. Nadat de bevestiging kwam dat e.e.a. goed was aangekomen in het Yadvashem in Israël is het Yadvashem aan de slag gegaan met hun onderzoek.

Ik heb daardoor regelmatig contact met mevrouw Ruth Joaquin bij het Yadvashem werkzaam in Israël en zij en de rechterlijke macht hebben nu dus ook contact gezocht met Judith de dochter van Leontine Ellen de Vries. En zo is de bal weer rond en wachten wij af hoe nu het Yadvashem gaat reageren en oordelen. Er is nu een verschrikkelijke oorlog in Israël met Hamas aan de gang en hoe dit afloopt weten we niet. Of dit de afloop van het verzoek uiteindelijk goed doet is voor ons afwachten. In ieder geval komt Judith naar Weert op zondag 28 januari 2024 dit heb ik telefonisch afgesproken en zij zal dan aan ons haar uitgebreide verhaal doen. Als alles loopt zoals met Judith afgesproken is zij rond de middag bij ons.

Het verhaal dat begon in Veghel, in een tijd van de oorlog 40-45 met veel onzekerheid, leek een onvoltooide symfonie te worden waarin de noten van dankbaarheid en begrip ontbraken. Het riep bij ons vragen op over menselijke verbondenheid en de manier waarop we onze geschiedenis herdenken. Het is een lang verhaal geworden dat ons herinnert aan de complexiteit van menselijke relaties en de uitdagingen van het begrijpen van elkaars perspectieven, vooral als het gaat om gebeurtenissen die diepgeworteld zijn in de geschiedenis van oorlog en overleving.

De enige hoop die er nu nog is, is om erkenning te krijgen voor onze ouders en schoonouders door het Yadvashem in Israël en waar ook al onze gegevens van Leontine Ellen de Vries van deze adoptie door ons toedoen zijn en blijven opgeslagen.

Met vriendelijke groeten, hun schoonzoon, J.G.J.C. van Asperen.

Yad Vashem is in 1953 opgericht door het Israëlisch parlement. Het is een organisatie die slachtoffers van de Holocaust herdenkt.

Yad Vashem staat voor ‘Rechtvaardige der Volkeren’ en is tevens de naam voor de hoogste onderscheiding die de Israëlische regering aan niet-Joden toekent. Het is bedoeld voor mensen die vaak met gevaar voor eigen leven Joodse mensen hebben geholpen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

“Dat kan zijn omdat iemand onderduikers heeft gehuisvest, identiteitsbewijzen heeft vervalst of stiekem meer bonkaarten heeft weten te regelen voor een huis met onderduikers”, zegt André Diepenbroek van de Israëlische ambassade tegen de regionale omroep.