Onze Congregatiekapel een herinnering uit onze jonge jaren in de brand.

De Congregatiekapel was eens onze kapel in onze geboorteplaats Veghel…. en dan op 1 januari 2023 midden in de nacht om 01:00 uur en door een onnodig vuurwerk, vliegt de Congregatiekapel in Veghel ineens door een slordigheid en het achterstallig onderhoud in de brand. Wat een gemis dan zo opeens voor mij. Herinneringen van toen als kind komen weer boven drijven. Heel….. ver uit mijn verleden en weer door een nalatige calamiteit, wordt deze herinnering van heel veel jaren geleden op een moment in de tijd opgediept.

Deze Congregatiekapel eindigt in vuur en vlam en maakt zo een einde aan haar roemrijke verleden en bestaan. Onze ouders vlak naast de kapel begraven, draaien zich om in hun graf. Muren staan nog fier rechtovereind en wijzen als handen naar boven om te vragen te worden hersteld. Allemaal gebeurt dit in de laatste Nieuwjaarsnacht van 2022/2023 en dan nota bene vlak naast de Sint Lambertuskerk en Dekenij. Gebouwd werden deze monumenten in 1863, zijn hele belangrijke monumenten, een belangrijke kerk van architect Pierre Kuipers en ook de kerk waarin wij gedoopt en getrouwd zijn, de kerk waarin ook de dopen en begrafenissen in het verleden plaatsvonden van onze families.

Wij moeten er niet aandenken wanneer de harde wind tijdens de oud- op nieuwjaarsnacht anders had gestaan. Deze congregatiekapel was ook een deel van ons jonge leven. Een stapeltje brood door mijn moeder klaargemaakt en ingepakt in het Brabants-dagblad een krant die mijn vader en moeder daags van tevoren hadden uitgelezen met het stripverhaal van Smidje Verholen onder aan de tweede pagina. Als een flink pak onder mijn arm werden mijn in kranten verpakt stapeltje boterhammen naar de Congregatiekapel meegedragen.

De inkt van de tekst van de plaatjes van de krant stonden afgedrukt op het verse brood als ik het pakje met brood dan openvouwde in het overblijflokaal van onze Aloysiusschool om dan de inhoud op te eten. Zo werd alles gedirigeerd door mijn moeder die dit soort zaken heel goed regelde en ons gepakt en gezakt op pad stuurde en dat dan zo elke doordeweekse dag hiermee uitrust en dan lopend naar de Congregatiekapel die naast de Sint Lambertuskerk ligt en dat dan elke morgen en ook 5 dagen in de week. Maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag om 07:30 uur. Zondags waren het zelfs twee missen en dan ook nog een lof ‘s-middags.

De kapel zat elke dag vol met kinderen. We zaten als jongens en meisjes toen gescheiden. De ene soort links en de andere soort weer rechts. Meisjes apart van de jongens en de meisjes zaten dan altijd links. Hiërarchie ten top en alleen door plagen konden wij van de jongenskant af, papieren propjes maken die gemaakt waren vanuit het misboekje gescheurde blaadjes als propjes wegschieten naar de overkant of stiekem over en weer seintjes geven naar de meisjes door ons en dat was dan toch nog mogelijk en misschien ook een afleiding. De priester zag het toch niet, die keek niet naar ons. Die zag ons alleen maar als hij zich bij de h. mis omdraaide tijdens de communie. De lesgevende broeders en zusters e.a. moesten volgens een rooster elke dag orde proberen te houden tijdens de h. mis. De priester stond toen nog met zijn rug naar ons toe voor het altaar. Dat was toen voor de kinderen die de h. mis volgde een heel ander plaatje dan nu om naar te kijken. Wij als kinderen waren toen ook sneller afgeleid en om een groot half uur dan stil te moeten zitten omdat je alle zaken die achter de priester van ons uitgezien op het altaar gebeurde, niet zagen.

Wat mijn devotie toen in die jaren aanwakkerde was het moment dat de priester tijdens de consecratie de hostie naar boven richt en met gestrekte armen de grote hoste achterstevoren dan aan ons toonde. Ik had dan altijd een bijzonder en dierbaar gevoel hierbij omdat deze hostie zo wit was en zo straalde door Zijn reinheid. Dat soort beleving heb ik later niet meer zo beleefd en ik denk door de afleiding die dit nu vandaag geeft en over ons heen komt omdat de priester zich gelijktijdig met deze hostie aan ons toont. Toen was het alleen de achterkant van het kazuifel van de priester en de hostie die alleen getoond wordt.

Nu wij praten over deze in de brand geraakte Congregatiekapel in de Nieuwjaarsnacht 2023 waardoor deze stralende hostie tijdens de consecratie opgeheven, weer direct in mijn gedachte komt bovendrijven.

Ja, dat was nog eens een tijd, het is een sjabloon van die dagen die te vroeg en te snel in die tijd werd omgedraaid zoals een blad dat aan een boom meedraait op de wind. Ja, het goede en het mooie oude Roomse leven is achtergebleven in de verleden tijd.

Je wist niet beter en je deed mee met de tijd waarin je leefde. Na de ochtendmis van 07:30 uur om 08:15 uur naar het overblijflokaal lopen van de Broeders van de Aloysiusschool. Onze lagere school, hier mocht je dan die hele stapel brood opeten. Dan vlug de klas in op de jaargang waarin je zat en de les begon dan om 09:00 uur. Dan was het zitten tot 12.00 uur en luisteren met je armen over elkaar naar de broeder die lesgaf en dan weer om 12:00 uur konden wij pas weer even naar huis om een beetje op verhaal te komen. ‘S-middags weer terug naar school tot 16:00 uur. En dan…. hè hè gelukkig alweer een dag om. Zo gaat dit nu niet meer en de jeugd van nu zou dit ook niet meer kunnen volbrengen. Strenge regels en alles op uur en tijd is een te vroeg weggegooid sjabloon. Hadden we nog maar een klein stukje sjabloon meegenomen naar deze tijd, maar zou het dan anders zijn geweest?

Vervolg van de Congregatiekapel, maar heel wat anders…. toen ik 12 jaar was en op een dag mijn vader begraven werd zat ik samen met mijn moeder ook in deze zelfde Congregatiekapel, een kapel die nu het inwendige en het dak moet missen. Toen zaten mijn moeder en ik wel op de eerste bank ook rechts en helemaal alleen samen vooraan te wachten dat de begrafenisceremonie voorbij was en de andere ons kwamen waarschuwen. Enkele jaren daarvoor en misschien tot dat moment toen wij met alle meisjes en jongens ook in deze kapel zaten heb ik nooit kunnen bevroeden dat er een dag zou komen, dat ik op de dag van de begrafenis van mijn vader, samen met mijn moeder hier in de kapel zou zitten vol met droefenis.

Herinneringen komen weer boven en het is raar dat dit nu zo sterk weer boven komt drijven als deze calamiteit zich nu zo plots voordoet. Mijn moeder en ik zaten samen te wachten tot de begrafenisceremonie op het kerkhof was afgelopen. Mijn vader en moeder liggen begraven vlak naast deze Congregatiekapel en hun graf is door deze vuurwerkcalamiteit en uitgebrande kapel niet beschadigd geraakt, gelukkig maar.

Het was op de 4de jullie 1955 dat mijn vader is gestorven en hij zal drie dagen daarna wel zijn begraven denk ik. Mijn moeder kon dit ritueel van haar geliefde niet verdragen en was daardoor zeer zwaarmoedig en heel verdrietig. Zij heeft hier erg onder geleden en ook nog de rest van haar leven is dit altijd doorgegaan. Zij is in deze zwaarmoedigheid in een diepe put gedonderd en zonderde zij zich af voor de buitenwereld. Ik was toen op het kerkhof haar hulp als oudste zoon. Ook later nog denk ik vaak terug aan deze dag en mocht ik haar de andere tijd niet alleen laten in haar verdriet. Ik werd toen op het kerkhof door mijn Oma met haar meegestuurd naar de naast gelegen Congregatiekapel. Ik voelde toen direct wat verantwoordelijkheid was in de letterlijke en figuurlijke zin van het woord tegelijk. Ik heb mijn vader toen door deze verantwoordelijkheid bij mijn moeder knielend ook niet kunnen begraven en ik vind dat nog zeker een erg groot gemis en neem deze problemen steeds met mij mee. Of dat de anderen ook zullen begrijpen weet ik niet omdat ik hier niet over praat? wat ik wel ervaar is dat ik moeite heb bij gelegenheden als er bekenden begraven worden. Maar het zij zo.

*JGJCVA01-01-2023*congregatiekapel*